«Ένα διήγημα μια ανάσα», Δημοσθένης Βουτυράς
Παραρλάμα και άλλα διηγήματα
Κυριακή 03/02/2019, ώρα 16:30, η εκπομπή του Τρίτου Προγράμματος «Ένα διήγημα μια ανάσα», παρουσιάζει διηγήματα του Δημοσθένη Βουτυρά (1871-1958), ενός από τους μεγαλύτερους πεζογράφους της γενιάς του 1920 και ένθεν. Μεταξύ αυτών και το περίφημο «Παραρλάμα», ένα τολμηρό γραφιστικό αφήγημα για την ψυχική ερημιά, την κοινωνική απομόνωση, τον μεταφυσικό τρόμο.
Δημιουργός του ρεαλιστικού διηγήματος, με έργο του που αποτελεί μοναδική περίπτωση στη νεοελληνική λογοτεχνία, οριοθετεί το πέρασμα από την ηθογραφία στην αστική πεζογραφία. Οι ιστορίες του παράξενες και σκοτεινές, με πρωταγωνιστές ταπεινές φιγούρες που εξεγείρονται συχνά με απελπισμένη αγριότητα ενάντια στη μοίρα τους, άλλοτε γοτθικές και άλλοτε μιλώντας για τους απόκληρους, τους περιθωριακούς, τους αποκλίνοντες χωρίς καμία διάθεση ωραιοποίησης.
Αιρετικός και δομικά ανένταχτος σαν τους ήρωές του, ο Βουτυράς θεωρήθηκε «επικίνδυνος» τόσο από τους ορθόδοξους αριστερούς, επειδή δεν διέθετε σαφές κοινωνικό κριτήριο, όσο και από τους δεξιούς που τον πολέμησαν ως φιλοκομμουνιστή. Αν και το 1923 τιμήθηκε με το Αριστείο των γραμμάτων και των Τεχνών, αργότερα του έκοψαν τη σύνταξη, αποκλείοντας τον από τον λογοτεχνικό κανόνα, με τη συνδρομή της γενιάς του ’30.
Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στον Πειραιά και στη διάρκεια της Κατοχής συντάχθηκε με το ΕΑΜ και την Εθνική Αντίσταση, στάση που του κόστισε πολλές διώξεις μετά την απελευθέρωση. Το περίφημο «Ημερολόγιο της Κατοχής» δεν είναι μόνο μια πιστή μαρτυρία για τη φρίκη του Χιτλερικού φασισμού, αλλά και ένας ύμνος στο μεγαλείο της Αντίστασης του λαού.
Αγαπημένος των νέων στον Μεσοπόλεμο, αν και απέκτησε με τη σύζυγο του Μπετίνα Φέξη δύο παιδιά, πέθανε στην ψάθα, λησμονημένος και μόνος.
Δραματοποιημένη αφήγηση –παραγωγή: Ολύνα Ξενοπούλου
Τρίτο Πρόγραμμα
