Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΗΣ ΕΡΤ
ΣΤΟ ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΟΥΝΤΙΟ C ΤΗΣ ΕΡΑ
Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2022 στίς 11.00
Την Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου στις 11:00, η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Πέτρου Στυλιανού, παρουσιάζει για πρώτη φορά έναν σπάνιο θησαυρό, την Πρώτη Συμφωνία του Βασίλι Καλίνικοφ καθώς και γνωστές οπερατικές άριες με την μοναδική ερμηνεία της υψίφωνου Τζούλιας Σουγλάκου, στην εκπομπή ” Όλα τα πρωινά του Τρίτου-Και τώρα ξεκινάει η περιπέτεια της μελωδίας” με παραγωγό τον Γιώργο Κωνσταντίνου, σε απευθείας μετάδοση από το Studio C της Ε.ΡΑ.
Το πρόγραμμα της συναυλίας:
– Νικολάι Ρίμσκι – Κόρσακοφ (1844-1908): Εισαγωγή (από την όπερα «Η μνηστή του τσάρου»)
«Η μνηστή του τσάρου» του Νικολάι Ρίμσκι – Κόρσακοφ αποτελεί ένα από τα πλέον γοητευτικά και αντιπροσωπευτικά δείγματα του ρωσικού λυρικού ρεπερτορίου.
Μέλος της περίφημης «ομάδας των πέντε» (από κοινού με τους Μπαλακίρεφ, Κιουί, Μουσόργκσκι και Μποροντίν) η οποία απετέλεσε τον πυρήνα της ρωσικής εθνικής σχολής, ο Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ υπήρξε εξαιρετικά δραστήριος στον χώρο της όπερας.
Η όπερα «Η μνηστή του τσάρου», της οποίας ο συνθέτης συνυπέγραψε και το λιμπρέτο, εξελίσσεται σε τέσσερις πράξεις και η δράση τοποθετείται στη Ρωσία του 1572. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο Σολοντόβνικοφ, στη Μόσχα, στις 3/11/1899. Το έργο γράφτηκε σε μια περίοδο που ο συνθέτης επιδίωκε την αναμόρφωση της μουσικής του γλώσσας, θέλοντας να είναι πρωτότυπος, χωρίς να έρθει σε ρήξη με μορφές του παρελθόντος. Έπλασε έτσι μελωδίες που δημιουργούν την αίσθηση της παράδοσης και εκφράζουν την ψυχή του ρώσικου λαού. Η ορχήστρα θα ερμηνεύσει την εισαγωγή από την όπερα.
– Ζυλ Μασνέ (1842-1912): Il est doux, il est bon (από την όπερα Ηρωδιάς)
Ο Ζυλ Μασνέ είναι Γάλλος συνθέτης του ρομαντισμού, δημοφιλέστατος για τις όπερές του στα τέλη του 19ου αλλά και αρχές του 20ου αιώνα. Θαυμάστηκε για το λυρισμό, τον αισθησιασμό, το συναισθηματισμό και τη θεατρικότητα της μουσικής του.
Η Ηρωδιάς είναι όπερα σε τέσσερις πράξεις, σε λιμπρέτο των Πωλ Μιλλιέ και Ανρύ Γκρεμόν, το οποίο βασίστηκε στο ομώνυμο έργο του Γκουστάβ Φλωμπέρ. Η πρώτη παράσταση του έργου δόθηκε στο θέατρο Μονέ των Βρυξελλών στις 19 Δεκεμβρίου του 1881.
Το κείμενο του έργου έχει αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη και αναφέρεται στον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Προδρόμου και στα αίτια που τον προκάλεσαν. Η συγκεκριμένη όπερα θεωρείται από τα αρτιότερα και χαρακτηριστικότερα έργα του Μασνέ. Ρετσιτατίβο και Άρια της Σαλώμης ερμηνεύει η υψίφωνος Τζούλια Σουγλάκου.
– Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι (1840-1893): Uzh polnoch Blizitsya (από την όπερα Ντάμα Πίκα)
Η Ντάμα Πίκα είναι μια από τις πιο ερμηνευμένες όπερες του Π.I. Τσαϊκόφσκι, με λιμπρέτο στη Ρωσική γλώσσα προσαρμοσμένο από τον αδελφό του συνθέτη, Μόδεστο. Είναι μία όπερα σε τρεις πράξεις και η πλοκή της βασίζεται ΣΤΟ ομώνυμο δημοφιλές διήγημα του ποιητή Αλεξάντερ Πούσκιν, που δημοσιεύτηκε το 1834.
Ωστόσο, το έργο του Τσαϊκόφσκι διαφέρει σε ορισμένα σημεία από τη νουβέλα, και η σημαντικότερη αλλαγή έχει να κάνει με τον βασικό πρωταγωνιστή, τον Χέρμαν, έναν μηχανικό του στρατού και τη σχέση του με τη νεαρή Λίζα, με τον συνθέτη να θέλει τους δύο ήρωες ερωτευμένους.
Η δραματική σκηνή της αυτοκτονίας της Λίζας στα παγωμένα νερά ενός καναλιού της Αγίας Πετρούπολης, στη διάρκεια της τρίτης πράξης, είναι αναμφίβολα μια από τις δυνατότερες στιγμές της όπερας που έκανε πρεμιέρα τον Δεκέμβριο του 1890 στο θέατρο Μαριίνσκι της Αγίας Πετρούπολης. Η υψίφωνος Τζούλια Σουγλάκου ερμηνεύει την άρια της Λίζας από τη 3η πράξη της όπερας.
– Οτορίνο Ρεσπίγκι (1879- 1936): SICILIANA (Αρχαίοι Χοροί και Άριες για λαούτο, σουίτα αρ. 3 )
Οι αρχαίοι χοροί και οι άριες για λαούτο, είναι μια συλλογή από ορχηστρικές μεταγραφές κομματιών για λαούτο του 16ου και ΤΟΥ 17ου αιώνα. O Οτορίνο Ρεσπίγκι, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Ιταλικής σχολής του 20ού αιώνα, συνθέτης του πρώϊμου ρομαντισμού, επηρεασμένος βαθιά από τον Richard Strauss και τον N. Rimsky-Korsakov. Μέσα από το ρομαντικό στυλ στη σύνθεση του, ο Ρεσπίγκι ενσωμάτωσε ένα βαθύ ενδιαφέρον για την ιταλική μουσική της περιόδου της Αναγέννησης και του Μπαρόκ – ένας ασυνήθιστος συνδυασμός ο οποίος έφερε στο προσκήνιο πλήθος νέων στιλιστικών στοιχείων και ορχηστρικών χρωμάτων. Η ιδιοφυΐα του να τα συνδυάσει καρποφόρησε μέσα από τις τρεις ορχηστρικές σουίτες που συνέθεσε: Την πρώτη το 1917, τη δεύτερη το 1923 – και οι δύο για έγχορδα και πνευστά – και τέλος, την τρίτη σουίτα, η οποία ολοκληρώθηκε το 1931 μόνο για έγχορδα. Η Siciliana αποτελεί το 3ο μέρος της τρίτης σουίτας – μια ορχηστρική αποτύπωση παραδοσιακών χορών λαϊκής προέλευσης, πιθανότατα από τη Σικελία του 16ου αιώνα. Το ιδιαίτερα ποιμενικό και γαλήνιο ύφος με το οποίο εξυφαίνεται η εξάρχουσα μελωδική γραμμή, δίνει πρόσκαιρα τη θέση του σε ένα δυναμικό, πληθωρικό και γεμάτο ένταση ενδιάμεσο επεισόδιο, πριν επανέλθει και ολοκληρωθεί με μια πλήρως βουκολική και ήρεμη διάθεση.
– Πιέτρο Μασκάνι (1863- 1945): Voi lo sapete, o mamma (από την όπερα Καβαλερία Ρουστικάνα)
Η Καβαλερία Ρουστικάνα, μονόπρακτη όπερα του1889, σε μουσική του Ιταλού συνθέτη Πιέτρο Μασκάν θεωρείται ένα από τα διαμάντια του ιταλικού βερισμού και ταυτόχρονα η δημοφιλέστερη όπερα του συνθέτη. Βασίζεται στο ομώνυμο διήγημα του Τζιοβάνι Βέργκα, όπως αυτό διασκευάστηκε σε λιμπρέτο από τους Τζιοβάνι Ταρτζιόνι-Τοτσέτι και Γκουΐντο Μενάσι.
Η υπόθεση εκτυλίσσεται στην αγροτική Σικελία, όπου ο νεαρός Τουρίντου, επιστρέφοντας από το στρατό, βρίσκει την αγαπημένη του Λόλα παντρεμένη με τον πλούσιο Άλφιο. Για να την εκδικηθεί σμίγει με τη Σαντούτσα. Παρακινημένη από τη ζήλια η Λόλα επιστρέφει στον Τουρίντου, και η Σαντούτσα, μην αντέχοντας την προδοσία του αγαπημένου της, θα τον εκδικηθεί. Την άρια της Σαντούτσα ερμηνεύει η υψίφωνος Τζούλια Σουγλάκου.
Βασίλι Σεργκέεβιτς Καλίνικοφ (1866-1901): Συμφωνία αρ. 1 σε σολ ελάσσονα
O Βασίλι Σ. Καλίνικοφ έζησε την εποχή της κορύφωσης του ρωσικού πολιτισμού σε όλες του τις εκφάνσεις. Στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι, όπου ο Π.Ι. Τσαικόφσκυ, Σ. Ραχμάνινοφ και Ν. Ρίμσκι-Κόρσακοβ μεταξύ άλλων, ολοκλήρωναν και παρουσίαζαν τα τελειότερα δείγματα ρωσικής συμφωνικής και οπερατικής εργογραφίας, ο Βασίλι Καλίνικοφ κατάφερε με τη σεμνή πλην αριστουργηματική και κρυστάλλινη συνθετική του γραφή να αποτυπώσει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο τον ατελείωτο πλούτο του ρωσικού πολιτισμού, τη μαγεία και μυστηριακή ομορφιά της ρωσικής φύσης, τη σημασία του πνεύματος, την πεμπτουσία της τέχνης, τη ψυχή των ανθρώπων. Κατά το σύντομο βίο του, ολοκλήρωσε δύο συμφωνίες, πολλά άλλα ορχηστρικά έργα και τραγούδια, όλα διαποτισμένα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του λαϊκού ρωσικού ύφους.
Η Συμφωνία αρ.1 σε σολ ελάσσονα ολοκληρώθηκε το 1895, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1900 λίγες ημέρες πριν τον θάνατο του συνθέτη και είναι αφιερωμένη στον Ρώσο κριτικό, δάσκαλο και μέντορα του, Semyon Kruglikov. Ένα έργο με χαρακτήρα επικό, ένας συμφωνικός θησαυρός απαράμιλλης ομορφιάς, ατελείωτου λυρισμού και ατέρμονης έκφρασης πηγαίων και φωτεινών συναισθημάτων ενός συνθέτη, ο οποίος γνώριζε πως βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ζωής του.
Τα μέρη:
I. Allegro moderato
II. Andante commodamente
III. Scherzo. Allegro non troppo
IV. Finale. Allegro moderato
Ηχοληψία για τα Μουσικά Σύνολα: Νίκος Θεοδωρακόπουλος, Βασίλης Χανιώτης
Ηχοληψία για το Τρίτο Πρόγραμμα: Σπύρος Ηλιάδης
Τρίτο Πρόγραμμα 90,9/www.trito.gr