Οι «Αρκαδίες» του Μίκη Θεοδωράκη, πολύ χαρακτηριστικό και πολύ προσωπικό. Κάθε φορά που ακούω κάποιες απ’ αυτές, ανακαλύπτω και κάτι καινούργιο ή κάτι βαθύτερο στο λόγο ή στην ατμόσφαιρά τους.
Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου, 9 με 11 το βράδυ, στο Δεύτερο Πρόγραμμα 103,7 λέω να ακούσουμε παρέα αποσπάσματα απ’ αυτές. Και για την «ιστορική τεκμηρίωση» του θέματος: Από τον Αύγουστο του 1968, μέχρι τον Οκτώβρη του 1969, ο Μίκης Θεοδωράκης στέλνεται από την χούντα εξόριστος σ’ ένα ορεινό και απομονωμένο χωριό της Αρκαδίας, τη Ζάτουνα.
Μέσα στις ιδιόμορφες συνθήκες ζωής στην εξορία του εκεί, ο Θεοδωράκης δημιούργησε 11 ενότητες τραγουδιών, που πήραν τον ενιαίο τίτλο «Αρκαδίες» μέσα στο έργο του. Ανάμεσα σ’ αυτές τις ενότητες, περιλαμβάνεται η μελοποίηση του «Πνευματικού εμβατηρίου» του Άγγελου Σικελιανού, ποιημάτων του Ανδρέα Κάλβου («Όσοι το χάλκαιον χέρι…») του Μανώλη Αναγνωστάκη («Μιλώ») και του Τάκη Σινόπουλου, στίχων του Μάνου Ελευθερίου («Στο παζάρι του ληστή», «Μέσα σε κήπο») αλλά και του ίδιου του Θεοδωράκη («Είμαι Ευρωπαίος»). Πολλά από αυτά τα τραγούδια, μέσα στα χρόνια που μεσολάβησαν γνώρισαν νέες και διαφορετικές εκτελέσεις. Ακούγοντας κάποιες απ’ αυτές, ανατρέχουμε σε αφηγήσεις του Μίκη Θεοδωράκη για τις συνθήκες που τις γέννησαν αλλά και σε αφηγήσεις της Ντόρας Γιαννακοπούλου (ηχογράφησε τότε στην Ολλανδία «Τα τραγούδια της Ζάτουνας») για το πώς υποδέχονταν στο εξωτερικό αυτό το υλικό που έβγαινε λαθραία από την Ελλάδα. Οι επιλογές και οι σκέψεις μας, πάντα με τη διάθεση του «Παρ’ το αλλιώς… θα βρεις!».
«Παρ’ το αλλιώς… θα βρεις!» – Οι «Αρκαδίες» του Μίκη Θεοδωράκη
